2002 Türkiye'si vs 2019 Türkiye'si: dünyadaki ekonomik sıralamamız nasıl değişti?

2002 Türkiye'si vs 2019 Türkiye'si: dünyadaki ekonomik sıralamamız nasıl değişti?

Son 20 yıl ekonomik aktiviteler açısından insanlık tarihinin en hızlı dönemlerinden biriydi. Türkiye'de şu anda hala görev başında olan hükümet başa geldiğinde, dünyadaki en büyük ekonomik değerlerden olan Facebook, Youtube, Instagram hayata geçirilmemişti bile. Bugün ise sadece Facebook şirketinin tahmini değerinin 500 milyar dolardan daha büyük olduğu tahmin ediliyor. Şu bir gerçek ki bugün 2000 yılından çok farklı bir dünyada yaşıyoruz.

Milenyumun başıyla bugünün bu kadar farklı olmasına rağmen, Türkiye'de yapılan en ilginç hatalardan biri 2002(şu anki hükümetin başa geldiği tarih) öncesi Türkiye ile bugünkü Türkiye'yi makro değişkenler üzerinden karşılaştırmak. Evet Türkiye'nin o gün nominal Gayri Safi Yurt İçi Hasılası(GSYİH)'sı 200 milyar dolar civarındayken bugun neredeyse bunun 4 katı, fakat dünyada neler olduğunu bilmeden bunu anlamlandırmak çok kolay değil. Eğer dünyadaki diğer ülkeler bu süreçta %20 büyüdüyse bu bizim yarışta öne geçtiğimizi gösterir. Böyle değil de tüm ülkeler ekonomilerini 10 katına çıkarmışlarsa bu Türkiye'nin geri kaldığını gösterir. Bu konuyu daha iyi anlayabilmek için nominal GSYİH sıralamarına yoğunlaştık.

Öncelikle neden bahsettiğimizin daha iyi anlaşılabilmesi için Türkiye ile ilgili verilerin grafiğini gösterelim.

Burda görebildiğiniz üzere 2002 yılında Türkiye' dünyadaki en büyük 20. ekonomiydi. GSYİH ise aynı tarihte 238 milyar dolardı. 2019 yılında ise sıralamada biraz iyileşmeyle birlikte GSYİH 754 milyar dolara kadar çıktı. Acaba diğer ülkeler aynı periodda nasıl hareket ettiler?

Yukarıdaki grafik 2019 yılındaki en büyük ilk 35 ülkenin, 2002-2019 yılları arasında sıralamalarının nasıl değiştiğini gösteriyor. İlk grafikten de hatırlayacağınız üzere Türkiye bu zaman zarfında 1 sıra yükselmişti. Şimdiki grafik ise bize aynı sürede Argentin ve Nijeryanın 14 sıra tırmandığını (Arjantin 39->25,  Nigeria 40->26), Meksika'nın ise 7 sıra düştüğünü gösteriyor(8->15). Görüldüğü üzere Türkiye performans sıralamasında ortalarda yer almakta.

Tabiki sıralamalar her şeyi gösteremez. Bu grafikten son 20 yıldaki Çin ya da Hindistan'daki muazzam büyümeyi gözlemlemek çok zor. Veriyi daha iyi anlamlandırabilmek için aynı süreçteki nominal büyümeyi inceleyelim.

Yukarıdaki grafik 2002 yılına normalize edilmiş nominal GSYİH sıralamasını göstermekte. Türkiye'nin nominal ekomisi daha önce de bahsettiğimiz gibi neredeyse 4 katına çıkmış fakat sıralamalarda en iyilerden olduğunu söylememiz zor. Aynı süreçte Çin ekonomisi 10 katına çıkmış, Endonezya ve Hindistan ise ekonomilerini 6 katına çıkarmışlar.  

Şu ana kadar referans noktamızı 2002 olarak almıştık. Bu bile çok eskide kalmış bir tarih. Özellikle 2008 krizi dünya ekomisinde bir çok dinamiği değiştirdi. Hadi aynı grafiği referans noktasını 2008 alıp tekrar çizelim

Gördüğünüz üzere burda tablo daha farklı görünüyor. Gelişmekte olan ülke konumunda olarak kabul edilen Türkiye, 2008-2019 arası Japonya ve Almanya'dan daha yavaş büyümüş.

Özetle, 2002-2019 arası Türkiye diğer ülkelerle kıyaslandığında ortalama bir performans göstermiş diyebiliriz. 2008 sonrası dönemde ise ekonomik büyümemiz rakiplerimize kıyasla geride.

Son olarak Türkiye ve Endonezya'nın GSYİH'leri zamanla aşağıdaki gibi gelişti.

Veri: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD

Kaynak Kodu: https://github.com/verikafasi/gdp-ranking